[Viswamitra narrates the legend of sacred Ganga]
ఉపాస్య రాత్రిశేషం తు శోణాకూలే మహర్షిభి:.
నిశాయాం సుప్రభాతాయాం విశ్వామిత్రోభ్యభాషత৷৷1.35.1৷৷
ఉపాస్య రాత్రిశేషం తు శోణాకూలే మహర్షిభి:.
నిశాయాం సుప్రభాతాయాం విశ్వామిత్రోభ్యభాషత৷৷1.35.1৷৷
Sloka & Translation
విశ్వామిత్ర: Visvamitra, రాత్రిశేషమ్ rest of the night, మహర్షిభి: with ascetics, శోణాకూలే on the bank of river Sona, ఉపాస్య waiting, నిశాయామ్ in the night, సుప్రభాతాయామ్ at dawn, అభ్యభాషత said.
Viswamitra lay on the bank of Sona with the ascetics, for the rest of the night. (Getting up) at daybreak he said:
సుప్రభాతా నిశా రామ! పూర్వా సన్ధ్యా ప్రవర్తతే.
ఉత్తిష్ఠోత్తిష్ఠ భద్రం తే! గమనాయాభిరోచయ ৷৷1.35.2৷৷
ఉత్తిష్ఠోత్తిష్ఠ భద్రం తే! గమనాయాభిరోచయ ৷৷1.35.2৷৷
రామ Rama, నిశా night, సుప్రభాతా has gradually turned into a good dawn, పూర్వా సన్ధ్యా time for early morning devotions, ప్రవర్తతే is commencing, ఉత్తిష్ఠ arise, ఉత్తిష్ఠ arise, తే భద్రమ్ prosperity to you, గమనాయ for journey, అభిరోచయ be inclined.
"Rama, the night makes way for the dawn. It is time for morning rituals. Arise, arise! May the day bring good news! Get ready for the onward journey".
తచ్ఛ్రుత్వా వచనం తస్య కృత్వా పౌర్వాహ్ణికీం క్రియామ్ .
గమనం రోచయామాస వాక్యం చేదమువాచ హ৷৷1.35.3৷৷
గమనం రోచయామాస వాక్యం చేదమువాచ హ৷৷1.35.3৷৷
తస్య his, తద్వచనమ్ those words, శ్రుత్వా having heard, పౌర్వాహ్ణికీమ్ relating to forenoon, క్రియామ్ oblations, కృత్వా having made, గమనమ్ to undertake journey, రోచయామాస inclined, ఇదమ్ this, వాక్యం చ word also, ఉవాచ హ spoke.
On hearing his words Rama performed morning oblations and getting ready for the
onward journey spoke:
అయం శోణశ్శుభజలోగాధ: పులినమణ్డిత:.
కతరేణ పథా బ్రహ్మన్! సన్తరిష్యామహే వయమ్৷৷1.35.4৷৷
కతరేణ పథా బ్రహ్మన్! సన్తరిష్యామహే వయమ్৷৷1.35.4৷৷
బ్రహ్మన్ O! Knower of god, శుభజల: having auspicious waters, పులినమణ్డిత: adorned with sand-banks, అయమ్ this, శోణ: Sona river, అగాధ: is deep, వయమ్ we, కతరేణ by which, పథా way, సన్తరిష్యామహే traverse.
"O knower of Brahman! Clean waters of this river are adorned with sand-banks. This Sona is deep. Which way shall we cross this river?
ఏవముక్తస్తు రామేణ విశ్వామిత్రోబ్రవీదిదమ్ .
ఏష పన్థా మయోద్దిష్టో యేన యాన్తి మహర్షయ:৷৷1.35.5৷৷
ఏష పన్థా మయోద్దిష్టో యేన యాన్తి మహర్షయ:৷৷1.35.5৷৷
రామేణ By Rama, ఏవమ్ thus, ఉక్త: having been addressed, విశ్వామిత్ర: Visvamitra, ఇదమ్ these words, అబ్రవీత్ spoke, మహర్షయ: ascetics, యేన by which way, యాన్తి are going, ఏష: this, పన్థా: way, మయా by me, ఉద్దిష్ట: determined.
Having been addressed by Rama thus Viswamitra said, "We shall take the way the ascetics have gone before".
ఏవముక్తా మహర్షయో విశ్వామిత్రేణ ధీమతా.
పశ్యన్తస్తే ప్రయాతా వై వనాని వివిధాని చ৷৷1.35.6৷৷
పశ్యన్తస్తే ప్రయాతా వై వనాని వివిధాని చ৷৷1.35.6৷৷
ధీమతా by the wise, విశ్వామిత్రేణ by Visvamitra, ఏవమ్ thus, ఉక్తా: spoken, తే మహర్షయ: those ascetics, వివిధాని various, వనాని woods, పశ్యన్త: seeing, ప్రయాతా: journeyed onwards.
With these words of the wise Viswamitra the ascetics moved forward surveying various forests.
తే గత్వా దూరమధ్వానం గతేర్ధదివసే తదా.
జాహ్నవీం సరితాం శ్రేష్ఠాం దదృశుర్మునిసేవితామ్৷৷1.35.7৷৷
జాహ్నవీం సరితాం శ్రేష్ఠాం దదృశుర్మునిసేవితామ్৷৷1.35.7৷৷
తే they, దూరమ్ distant, అధ్వానమ్ way, గత్వా having gone, తదా then, అర్ధదివసే in a half-day, గతే having passed, మునిసేవితామ్ worshipped by ascetics, సరితామ్ among rivers, శ్రేష్ఠామ్ the best, జాహ్నవీమ్ river Jahnavi, దదృశు: saw.
After travelling a long distance for half a day, they saw Jahnavi, the best among rivers haunted or worshipped by ascetics.
తాం దృష్ట్వా పుణ్యసలిలాం హంససారససేవితామ్.
బభూవుర్ముదితా స్సర్వే మునయస్సహ రాఘవా:৷৷1.35.8৷৷
బభూవుర్ముదితా స్సర్వే మునయస్సహ రాఘవా:৷৷1.35.8৷৷
పుణ్యసలిలామ్ having sacred waters, హంససారససేవితామ్ attended by swans and cranes, తామ్ దృష్ట్వా having seen that (river Ganga), సహరాఘవా: along with Rama and Lakshmana, సర్వే మునయ: all the sages, ముదితా: బభూవు: were delighted.
On seeing the river Ganga with swans and cranes floating on the surface of the sacred waters, all the sages including the sons of the Raghus (Rama and Lakshmana) were delighted.
తస్యాస్తీరే తతశ్చక్రుస్త ఆవాసపరిగ్రహమ్.
తతస్స్నాత్వా యథాన్యాయం సన్తర్ప్య పితృదేవతా:৷৷1.35.9৷৷
హుత్వా చైవాగ్నిహోత్రాణి ప్రాశ్య చామృతవద్ధవి: .
వివిశుర్జాహ్నవీతీరే శుచౌ ముదితమానసా:৷৷1.35.10৷৷
విశ్వామిత్రం మహాత్మానం పరివార్య సమన్తత:.
తతస్స్నాత్వా యథాన్యాయం సన్తర్ప్య పితృదేవతా:৷৷1.35.9৷৷
హుత్వా చైవాగ్నిహోత్రాణి ప్రాశ్య చామృతవద్ధవి: .
వివిశుర్జాహ్నవీతీరే శుచౌ ముదితమానసా:৷৷1.35.10৷৷
విశ్వామిత్రం మహాత్మానం పరివార్య సమన్తత:.
తత: then, తే they, తస్యా: river's, తీరే on the bank, ఆవాసపరిగ్రహమ్ adopting as habitation, చక్రు: made, తత: then, స్నాత్వా having bathed, యథాన్యాయమ్ as per tradition, పితృదేవతా: the ancestors, సన్తర్ప్య having satisfied by offering waters, అగ్నిహోత్రాణి హుత్వా after lighting their sacrificial fires, అమృతవత్ like nectar, హవి: having oblations (offerings), ప్రాశ్య partaking, ముదితమానసా: with joyful hearts, మహాత్మానమ్ the illustrious, విశ్వామిత్రమ్ Viswamitra, సమన్తత: on all sides, పరివార్య surrounding, శుచౌ in a sacred, జాహ్నవీతీరే bank of river Jahnavi, వివిశు: entered.
The birds had made the bank of the river their home. They (Rama and Lakshmana) took a dip and offered traditional oblations to ancestors. Thereafter they lighted the sacrificial fire and made customary offerings to the fire and partook of the nectar-like remains. With cheerful hearts they stood round the illustrious Viswamitra and entered the sacred bank of Jahnavi.
అథ తత్ర తదా రామో విశ్వామిత్రమథాబ్రవీత్৷৷1.35.11৷৷
భగవన్! శ్రోతుమిచ్ఛామి గఙ్గాం త్రిపథగాం నదీమ్.
త్రైలోక్యం కథమాక్రమ్య గతా నదనదీపతిమ్৷৷1.35.12৷৷
భగవన్! శ్రోతుమిచ్ఛామి గఙ్గాం త్రిపథగాం నదీమ్.
త్రైలోక్యం కథమాక్రమ్య గతా నదనదీపతిమ్৷৷1.35.12৷৷
అథ then, రామ: Rama, తదా then, తత్ర there, విశ్వామిత్రమ్ addressing Visvamitra, అబ్రవీత్ spoke, భగవన్ O! Venerable one, త్రిపథగామ్ flowing in three directions, గఙ్గాం నదీమ్ about river Ganga, శ్రోతుమ్ to listen, ఇచ్ఛామి I am desirous,త్రైలోక్యమ్ three worlds, ఆక్రమ్య occupying, నదనదీపతిమ్ the sea, the lord of all the rivers, కథమ్ how, గతా reached.
Then Rama said to Viswamitra "O venerable one! I wish to know why Ganga flowing in three directions, occupy (purified) the three worlds before entering the sea, the lord of rivers?"
చోదితో రామవాక్యేన విశ్వామిత్రో మహాముని:.
వృద్ధిం జన్మ చ గఙ్గాయా వక్తుమేవోపచక్రమే৷৷1.35.13৷৷
వృద్ధిం జన్మ చ గఙ్గాయా వక్తుమేవోపచక్రమే৷৷1.35.13৷৷
రామవాక్యేన by Rama's words, చోదిత: prompted, విశ్వామిత్ర: మహాముని: maharshi Visvamitra, గఙ్గాయా: river Ganga's, జన్మ birth, వృద్ధిం చ progress, వక్తుమ్ to tell, ఉపచక్రమే commenced.
Prompted by Rama's words, maharshi Viswamitra started narrating the account of the birth and progress of river Ganga.
శైలేన్ద్రో హిమవాన్నామ ధాతూనామాకరో మహాన్.
తస్య కన్యాద్వయం రామ రూపేణాప్రతిమం భువి৷৷1.35.14৷৷
తస్య కన్యాద్వయం రామ రూపేణాప్రతిమం భువి৷৷1.35.14৷৷
రామ Rama, ధాతూనామ్ for ores, మహాన్ great, ఆకర: treasure-trove, హిమవన్నామ named Himavn, శైలేన్ద్ర: king of mountains, తస్య for him, రూపేణ in loveliness, భువి in this earth, అప్రతిమమ్ unrivalled, కన్యాద్వయమ్ two daughters.
"O Rama! the great mountain named Himavan is a treasure-trove of ores. He is the king of mountains. He had two daughters, unrivalled in beauty in this world.
యా మేరుదుహితా రామ! తయోర్మాతా సుమధ్యమా.
నామ్నా మనోరమా నామ పత్నీ హిమవత: ప్రియా৷৷1.35.15৷৷
నామ్నా మనోరమా నామ పత్నీ హిమవత: ప్రియా৷৷1.35.15৷৷
రామ O! Rama, నామ్నా by name, మనోరమా నామ well -known as Manorama, యా సుమధ్యమా she of beautiful waist, మేరుదుహితా daughter of mount Meru, హిమవత: Himavat's, ప్రియా beloved, పత్నీ wife, తయో: for both them, మాతా mother.
O Rama! Himavan's beloved of beautiful waist, well-known by the name of Manorama is the daughter of Mount Meru. She is the mother to both the daughters.
తస్యాం గఙ్గేయమభవజ్జ్యేష్ఠా హిమవతస్సుతా.
ఉమా నామ ద్వితీయాభూన్నామ్నా తస్యైవ రాఘవ৷৷1.35.16৷৷
ఉమా నామ ద్వితీయాభూన్నామ్నా తస్యైవ రాఘవ৷৷1.35.16৷৷
రాఘవ Rama, ఇయమ్ గఙ్గా this Ganga, హిమవత: Himavat's, జ్యేష్ఠా eldest, సుతా daughter, తస్యామ్ అభవత్ born to her, తస్యైవ for him only, నామ్నా by name, ఉమా నామ well-known as Uma, ద్వితీయా అభూత్ a second daughter was born.
O son of the Raghus! this Ganga was born to Manorama as Himavan's eldest daughter. A second one born to him was well-known by the name of Uma.
అథ జ్యేష్ఠాం సురాస్సర్వే దేవతార్థచికీర్షయా.
శైలేన్ద్రం వరయామాసుర్గఙ్గాం త్రిపథగాం నదీమ్৷৷1.35.17৷৷
శైలేన్ద్రం వరయామాసుర్గఙ్గాం త్రిపథగాం నదీమ్৷৷1.35.17৷৷
అథ thereafter, సర్వే సురా: all devatas, దేవతార్థచికీర్షయా desirous of fulfilling some purpose of devatas, త్రిపథగామ్ flowing in three directions, నదీమ్ river, జ్యేష్ఠామ్ eldest daughter, గఙ్గాం Ganga, శైలేన్ద్రమ్ king of mountains, వరయామాసు: proposed.
Thereupon all the devatas desirous of deriving some advantage proposed that the eldest daughter of the king of mountains, Ganga, flowing in three directions be given to them.
దదౌ ధర్మేణ హిమవాన్ తనయాం లోకపావనీమ్.
స్వచ్ఛన్దపథగాం గఙ్గాం త్రైలోక్యహితకామ్యయా৷৷1.35.18৷৷
స్వచ్ఛన్దపథగాం గఙ్గాం త్రైలోక్యహితకామ్యయా৷৷1.35.18৷৷
హిమవాన్ Himavan, ధర్మేణ having followed his duty, త్రైలోక్యహితకామ్యయా intent on doing welfare for three worlds, లోకపావనీమ్ sanctifying whole world, స్వచ్ఛన్దపథగామ్ flowing at her free will, తనయామ్ daughter, గఙ్గామ్ Ganga, దదౌ gave.
In order to do good to the three worlds Himavan, rooted in dharma gifted his eldest daughter Ganga who sanctifies the whole world by flowing at her free will৷৷
ప్రతిగృహ్య తతో దేవాస్త్రిలోకహితకారిణ:.
గఙ్గామాదాయ తేగచ్ఛన్ కృతార్థేనాన్తరాత్మనా৷৷1.35.19৷৷
గఙ్గామాదాయ తేగచ్ఛన్ కృతార్థేనాన్తరాత్మనా৷৷1.35.19৷৷
తత: then, తే దేవా: those devatas, త్రిలోకహితకారిణ: doing good for the three worlds, గఙ్గామ్ Ganga, ప్రతిగృహ్య having received, ఆదాయ taking her, కృతార్థేన with a sense of fulfillment, అన్తరాత్మనా with the mind, అగచ్ఛన్ had gone.
The devatas having received Ganga committed to the welfare of the three worlds went back to their abodes with a sense of fulfilment in their mind.
యా చాన్యా శైలదుహితా కన్యాసీద్రఘునన్దన!.
ఉగ్రం సా వ్రతమాస్థాయ తపస్తేపే తపోధనా৷৷1.35.20৷৷
ఉగ్రం సా వ్రతమాస్థాయ తపస్తేపే తపోధనా৷৷1.35.20৷৷
రఘునన్దన O! Delight of Raghus, Rama, అన్యా the other, శైలదుహితా daughter of the mountain (Himavan), యా కన్యా ఆసీత్ that maiden lived, సా తపోధనా that maiden with asceticism as her wealth, ఉగ్రమ్ severe, వ్రతమ్ vow, ఆస్థాయ adopting, తప: austerities, తేపే observed.
O Delight of the Raghus! The other daughter of the mountain Himavan was a maiden whose wealth was tapas. She pursued a vow and observed severe austerities.
ఉగ్రేణ తపసా యుక్తాం దదౌ శైలవరస్సుతామ్.
రుద్రాయాప్రతిరూపాయ ఉమాం లోకనమస్కృతామ్৷৷1.35.21৷৷
రుద్రాయాప్రతిరూపాయ ఉమాం లోకనమస్కృతామ్৷৷1.35.21৷৷
శైలవర: the best of Mountains, (Himavan), ఉగ్రేణ with severe, తపసా austerities, యుక్తామ్ endowed with, లోకనమస్కృతామ్ venerated by the whole world, సుతామ్ daughter, ఉమామ్ Uma, అప్రతిరూపాయ unrivalled, రుద్రాయ for Rudra, దదౌ gave.
Himavan the best of mountains gave his daughter Uma associated with severe
austerities and venerated by the whole world in marriage to the unrivalled Rudra.
ఏతే తే శైలరాజస్య సుతే లోకనమస్కృతే.
గఙ్గా చ సరితాం శ్రేష్ఠా ఉమాదేవీ చ రాఘవ৷৷1.35.22৷৷
గఙ్గా చ సరితాం శ్రేష్ఠా ఉమాదేవీ చ రాఘవ৷৷1.35.22৷৷
రాఘవ O! Rama, సరితామ్ among rivers, శ్రేష్ఠా excellent, గఙ్గా Ganga, ఉమాదేవీ చ Uma devi, ఏతే both of them, శైలరాజస్య king of Mountains, Himavan's, లోకనమస్కృతే worshipped by the world, తే both, సుతే daughters.
O son of the Raghus! Ganga, the holiest of rivers and Uma devi are two daughters of the king of the mountains, (Himavan). They are worshipped by the entire world.
ఏతత్తే సర్వమాఖ్యాతం యథా త్రిపథగా నదీ.
ఖం గతా ప్రథమం తాత గతిం గతిమతాం వర ৷৷1.35.23৷৷
ఖం గతా ప్రథమం తాత గతిం గతిమతాం వర ৷৷1.35.23৷৷
గతిమతామ్ among those having marvellous gait, వర best, తాత O! Child, త్రిపథగా నదీ three-way flowing river, ప్రథమమ్ firstly, యథా as, ఖమ్ గతా reached the sky, ఏతత్ సర్వమ్ all this, ఆఖ్యాతమ్ is communicated to you.
O child with a marvellous gait! I have related to you about Ganga flowing across the three worlds, Ganga who reached the heaven first and all that.
సైషా సురనదీ రమ్యా శైలేన్ద్రస్య సుతా తదా.
సురలోకం సమారూఢా విపాపా జలవాహినీ৷৷1.35.24৷৷
సురలోకం సమారూఢా విపాపా జలవాహినీ৷৷1.35.24৷৷
రమ్యా beautiful, విపాపా without sins, జలవాహినీ flowing with water, సా ఏషా the same, శైలేన్ద్రస్య Himavan's, సుతా daughter, తదా then, సురనదీ divine river, సురలోకమ్ heavens, సమారూఢా ascended.
The divine Ganga, daughter of Himavan, beautiful and sinless, carrying a large volume of water ascended the heavens".
ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయ ఆదికావ్యే బాలకాణ్డే పఞ్చత్రింశస్సర్గ:৷৷
Thus ends the thirtyfifth sarga of Balakanda of the holy Ramayana the first epic composed by sage Valmiki.